Overgevoeligheid voor de zon door geneesmiddelen

Heeft je huid een extreme reactie wanneer je langere tijd doorbrengt in zonlicht of kunstmatig ultraviolet licht? Is zonnebrand niet de (enige) oplossing? Dan kan het zo zijn dat de medicijnen die je inneemt de oorzaak zijn van deze intense gevoeligheid. 

Verschillende medicijnen (waaronder pillen en medicijnen die op de huid worden aangebracht of geïnjecteerd) veroorzaken om verschillende redenen overgevoeligheid. Sommige geneesmiddelen bevatten bestanddelen die deze gevoeligheid kunnen. Een persoon die gevoelig voor zonlicht is, kan zonnebrandachtige symptomen, uitslag of andere ongewenste bijwerkingen krijgen. Het kan worden uitgelokt door producten die op de huid worden aangebracht of geneesmiddelen die via de mond worden ingenomen of geïnjecteerd. Er zijn twee soorten van deze overgevoeligheid: fotoallergie en fototoxiciteit.

De termen fototoxische en fotoallergische reactie worden gebruikt in situaties waarin er stoffen zijn opgenomen in de huid die na belichting met (zon-)licht een ontstekingsreactie van de huid, ofwel dermatitis, veroorzaken. Deze stoffen kunnen geneesmiddelen zijn die na inname in de huid terechtkomen. Ook bestanddelen van cosmetica of huidverzorgingsproducten kunnen een dergelijke reactie veroorzaken.

• Fototoxisch

Fototoxische reacties komen het meest voor en worden als het om geneesmiddelen gaat in de bijsluiter vermeld. De ernst van de reactie is afhankelijk van de dosis van het geneesmiddel en de intensiteit en duur van de blootstelling aan zonlicht. Het immuunsysteem is niet betrokken bij deze reactie.

• Fotoallergisch

Fotoallergische reacties zijn veel zeldzamer. Hierbij is het immuunsysteem wel betrokken. Een fotoallergische reactie kan voorkomen bij het lokaal gebruik van een zogenaamd fotoallergeen op de huid. Dit kunnen bijvoorbeeld cosmetica of zonnebrandcrèmes zijn. Soms ontwikkelt een fotoallergische reactie zich ook na inname van een geneesmiddel. Een fotoallergische reactie ontstaat nooit onmiddellijk na het eerste gebruik. Het duurt meestal enige dagen tot weken voordat een allergie zich ontwikkelt. Kenmerkend voor een allergie is dat een kleine hoeveelheid van het allergeen al voldoende is voor het optreden van de reactie.

Wanneer je één keer een reactie krijgt, betekent dit niet dat je gegarandeerd een reactie krijgt als je het product of de medicijnen opnieuw gebruikt. Wanneer je je toch zorgen maakt over het ontwikkelen van een reactie, kun je altijd proberen het risico te beperken. Er zijn een aantal manieren om dit te doen: 

1. Zoek buiten de schaduw op, vooral tussen 10.00 en 14.00 uur. Het kan zelfs verstandig zijn om tot 16.00 uur de schaduw op te zoeken. Houd er rekening mee dat de zonnestralen sterker kunnen zijn wanneer ze door water, zand en sneeuw worden weerkaatst.
2. Draag shirts met lange mouwen, een broek, een zonnebril en een hoed om blootstelling aan de zon te beperken.
3. Gebruik regelmatig en zoals voorgeschreven een zonnebrandcrème met een breed spectrum. Zonnebrandcrèmes met een breed spectrum bieden bescherming tegen ultraviolet A (UVA) en ultraviolet B (UVB) straling. Een SPF 15 is het minimum dat nodig is om meetbare bescherming te bieden; een zonnebrandcrème met een SPF-waarde van 30 of hoger wordt echter aanbevolen. Weet wel dat in zeldzame gevallen sommige bestanddelen van zonnebrandmiddelen zelf de reactie kunnen veroorzaken.

Als je vragen hebt over de medicijnen die je gebruikt en de mogelijkheid van lichtgevoeligheid, neem dan contact op met je arts of apotheker. Met een paar voorzorgsmaatregelen kun je het risico op lichtgevoeligheid beperken. De behandeling is afhankelijk van de ernst van de reactie. In de meeste gevallen zal een behandeling met geneesmiddelen op recept plaatsvinden. Zo kan ook jij genieten van het zonnetje met mooi weer.